Bestuursrecht

Veel van de Algemene Wet Bestuursrecht wordt begrijpelijk uitgelegd door de Rijksoverheid.

Besluiten. De overheid neemt onophoudelijk besluiten. Daarbij mag ze alleen volgens de wet handelen; zelfs als een keuzeruimte bestaat moet die via de wet worden aangereikt.

Belangrijk is dat dit alles heel zakelijk is. De inzet is vooral dingen vast te leggen, en daarbij open te staan voor belangen van partijen. Een genomen besluit is in principe voor de eeuwigheid, dus in een democratie kun je erover touwtrekken.

Betwisten. Soms neemt de overheid verkeerde besluiten. Dan kun je binnen 6 weken bezwaar maken bij dezelfde instantie. Anderen kijken dan opnieuw naar het vraagstuk, en passen het besluit eventueel aan.

Als op een bezwaar onjuist besloten wordt, of als rechtsregels tegen elkaar afgewogen moeten worden, dan kan het daarna nodig zijn om binnen 6 weken naar de rechter te gaan; dat heet beroep aantekenen. Als het om een puur juridische kwestie gaat kun je bij het maken van bezwaar voorstellen om het via rechtstreeks beroep af te handelen, waarbij de partijen eensgezind de bezwaarfase overslaan.

Regelingen voor klachten vallen buiten dit proces, daarbij mopper je niet over een zaak maar over het functioneren van een persoon of instantie.

De volgorde is in principe dus besluit, bezwaar, beroep. Als ook het beroep niet goed uitvalt is hoger beroep mogelijk (we proberen het nogmaals, bij de Raad van State) en cassatie (we proberen het af te laten keuren). Telkens kijken andere mensen naar het vraagstuk, met mogelijk nieuwe argumenten.

Aanvragen. Als belanghebbende kun je ook zelf een verzoek aan de overheid doen. Bijvoorbeeld om heat pipes aan een blinde muur te mogen ophangen. Daar rolt dan een besluit uit. Daarna volgt dezelfde riedel als voor besluiten die de overheid op eigen initiatief neemt.

De mogelijkheid om aanvragen te doen is heel algemeen, je kunt dus best wilde dingen vragen. Zogenaamde "strategische litigatie" mikt erop fundamentele problemen op te lossen door iets uit te lokken dat de overheid anders nooit zou doen. Als dat bij de rechter belandt dan kan de overheid soms overrompeld worden. Als het goed loopt heeft de overheid er een nieuwe verplichting bij, die misschien verder strekt dan jouw persoonlijke geval (bijvoorbeeld dat iedereen voortaan heat pipes aan blinde muren mag hangen).

Voor maximale strategische impact doe je er goed aan je aanvraag zo algemeen te houden als mogelijk, bij wijze van spreken met als enige casus-specifieke informatie je naam en adres (die geen reden mag zijn voor andere behandeling) en probeer je ook van de rechter zo'n algemene uitspraak te krijgen. Voer dus precies die dingen aan als argument die de essentie van je zaak beschrijven, maar mijd overtollige details. Puzzelen voor gevorderen!